17 listopada w Bydlinie obchodzona była 99 rocznica bitwy stoczonej przez IV i VI batalion 1 Pułku Piechoty Legionów na bagnach między Bydlinem a Załężem, nieopodal wsi Krzywopłoty, której nazwa przylgnęła zwyczajowo do określenia tego historycznego wydarzenia. Dwudniowa krwawa potyczka z listopada 1914 r. była jednym z szeregu istotnych epizodów, które doprowadziły do odzyskania przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 roku.
O bitwie i związanych z nią wydarzeniach pisano wiele – były to zarówno prace historyków, jak i opisy naocznych świadków. Nawet sam Marszałek Piłsudski pozostawił zapiski z tamtych dni, z których bardzo szczegółowo możemy poznać uwarunkowania taktyczne i kolejność wydarzeń („Moje pierwsze boje”, „Ulina Mała”). Zachowały się również szczegółowe notatki na temat bitwy zapisane przez jej uczestnika por. Leona Berbeckiego, wówczas komendanta batalionu uzupełnień 1 Pułku Legionów Polskich. W wyniku działań wojennych obie strony konfliktu poniosły straty w ludziach, a liczne zabudowania w Załężu praktycznie zostały zrównane z ziemią.
Wczorajsze uroczystości, w których wzięli udział przedstawiciele różnych środowisk: posłowie, władze wojewódzkie, powiatowe i gminne, reprezentanci środowisk kombatanckich, grup rekonstrukcyjnych, szkół, kleru i liczne grono okolicznych mieszkańców rozpoczął pochód w asyście orkiestry wojskowej. Główne uroczystości odbyły się na bydlińskim cmentarzu pod powstałym w 1920 r. pomnikiem Legionistów, którym hołd w imieniu mieszkańców Gminy Wolbrom oddali oficjalnie burmistrz Jan Łaksa, przewodniczący Rady Miejskiej w Wolbromiu Włodzimierz Żurek oraz delegacja Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinizmu w składzie: Edmund Rogalski, Brunon Piekarski, Henryk Rotarski, a także reprezentacja wolbromskiej młodzieży licealnej, uczącej się w Olkuszu. Tam też odprawiona została msza święta pod przewodnictwem biskupa sosnowieckiego Grzegorza Kaszaka, po której przedstawiciel Wojska Polskiego odczytał apel poległych, a następnie żołnierze uczcili ich pamięć trzykrotną salwą honorową. Na koniec przybyłe delegacje złożyły kwiaty pod krzyżem Legionistów.
Za rok odbędzie się okrągła – setna rocznica bitwy. Już dziś trwają przygotowania do tego wydarzenia.
Mieszkańcy Załęża, którym bardzo zależy na przypomnieniu światu, że to właśnie ich wieś zapłaciła przy okazji tamtych wydarzeń największą cenę, ulegając bardzo poważnym zniszczeniom, planują wybudowanie i odsłonięcie z tej okazji specjalnej tablicy pamiątkowej. Obecnie trwają zabiegi o pozyskanie środków na wybudowanie tego miejsca pamięci.
Ewa Barczyk
