W tym krótkim artykule poświęconym podatkowi rolnemu pragnę przybliżyć czytelnikom, zwłaszcza tym, którzy nie są jego płatnikami – wszelkie zawisłości w tej materii, a jest ich nie tak mało! – W załączeniu tekst przygotowany przez Jana Turka, skarbnika MiG Wolbrom
Podatek rolny płacony jest od gruntów, które są sklasyfikowane jako użytki rolne. Wymiaru tego podatku dokonuje się poprzez przemnożenie wartości 2,5q żyta na 1ha, ale dla gruntów stanowiących gospodarstwo rolne, czyli tych powyżej 1ha fizycznego bądź 1ha przeliczeniowego. Dla gruntów rolnych, które nie stanowią gospodarstwa rolnego, wymiar podatku za 1ha stanowi równowartość 5q żyta.
Cenę żyta publikuje GUS i jest to obecnie średnia cena za 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy. Do tej pory były to 3 pierwsze kwartały poprzedzające rok podatkowy. Okres 11 kwartałów będzie miał zastosowanie po raz pierwszy za rok 2014. Na rok bieżący tj. 2013 cena żyta ogłoszona przez GUS wynosi 75,86zł za 1q. Oznacza to, że z 1 ha podatek wyniósłby 75,86zł x 2,5 = 189,65 na rok. W gminie użytków rolnych jest około 11 409ha. Wielkość ta zmienia się, ale nie w sposób istotny. Oznacza to, że w normalnych warunkach do kasy gminy powinno wpływać:
11 409 x 189,65zł = 2 163 700 zł za rok 2013. W rzeczywistości wpłynie około 900 000 zł.
Powstaje pytanie dlaczego tak się dzieje, że wpływy te są tak niskie. Są dwie przyczyny.
Po pierwsze ustawa o podatku rolnym wprowadza szereg zwolnień i ulg. Ustawa zwalnia z podatku grunty rolne sklasyfikowane w ewidencji gruntów w klasach V i VI. Ponadto grunty klasy IV korzystają z 60% zniżki tzw. ulgi górskiej. Grunty I, II i III klasy korzystają z 30% ulgi górskiej. Jak to wygląda w naszej gminie obrazuje poniższa tabela.
Klasa I 3ha 0% – 30% ulgi
II 47ha 0,4% – 30% ulgi
III 5073ha 44,5% – 30% ulgi
IV 4026ha 35,3% – 60% ulgi
V,VI 2260ha 19,8% – zwolnione
11 409ha 100%
Jak widać prawie co piąty hektar jest zwolniony z podatku, ponadto co trzeci hektar korzysta z 60% ulgi, a reszta korzysta z 30% ulgi. Po dokonaniu stosownych obliczeń, po uwzględnieniu ulgi górskiej, „na czysto” opodatkowaniu podlega 5 196,5 ha, czyli 45,5% całego areału.
Druga przyczyna to obniżenie ceny żyta przez odpowiednią uchwałę Rady Miejskiej. Rada gminy może dowolnie obniżyć cenę żyta jaką publikuje GUS i na rok 2013 tak uczyniła. Obniżyła ją o 22% tj. z 75,86zł do 59,17zł. Tak więc po uwzględnieniu jeszcze tej obniżki otrzymujemy że z 5 196,5ha zostaje w pełni opodatkowane 4 053ha czyli 35,5% całego areału. Sytuację ratują ci, którzy nie mają gospodarstwa rolnego i muszą płacić podatek dwukrotnie wyższy niż rolnicy (za 5q żyta, a nie 2,5q). Poza tym właściciele gospodarstwa rolnego płacą podatek od tzw. hektara przeliczeniowego, a nie fizycznego. Jest to zrozumiałe, bowiem 1ha I klasy gruntu ornego, to nie to samo co klasy IV czy V.
Ustawa o podatku rolnym wyszczególnia 4 okręgi podatkowe. Nasza gmina zaliczona jest do II okręgu podatkowego, w którym są następujące przeliczniki dla gruntów ornych:
klasa I – 1,80
klasa II – 1,65
klasa IIIa – 1,50
klasa IIIb – 1,25
klasa IVa – 1,00
klasa IVb – 0,75
Ponieważ klasy I i II w naszej gminie stanowią 0,44% areału można je pominąć. Obliczymy dla przykładu ile wyniesie podatek w klasach III i IV:
IIIa 1ha x 189,65 x 1,5 (przelicznik) x 0,7 (ulga górska) x 0,78 (obniżka o 22% ceny przez radę gminy) = 155,32 zł
IIIb 1ha x 189,65 x 1,25 x 0,7 x 0,78 = 129,43 zł
IVa 1ha x 189,65 x 1 x 0,4 (ulga górska 60%) x 0,78 = 59,17 zł
IVb 1ha x 189,65 x 0,75 x 0,4 x0,78 = 44,37 zł
Dodam, że w samej klasie III grunty IIIa to ok. 52% a IIIb – 48%, a w samej klasie IV gruntów ornych klasa IVa to ok.62% a IVb – 38%.
Jak łatwo zauważyć, przez stosowanie przeliczników rolnicy w sumie płacą więcej, niż gdyby ich nie stosowano. Posiadacze ziemi kl. III tracą na przelicznikach, w kl. IVa ani nie tracą ani nie zyskują, a kl. IVb zyskują.
Rolników, którzy w naszej gminie płacą wysoki podatek rolny jest jak na lekarstwo. Najwyższy podatek wynosi 5 147zł/rok. Tylko jedna osoba przekracza kwotę 5tys. zł. Przedział 3-5 tys. zł płaci mniej osób niż jest palców u jednej ręki. Trudno w to uwierzyć, ale jest całkiem spora grupa, do której musimy wysyłać decyzje wymiarowe 0 zł podatku, bo takie są przepisy. Podatek 0 zł, a koszt wysyłki trzeba pokryć z kasy gminy.
Nie poruszam tu innych zawiłości związanych z tym zagadnieniem i piszę z dużym uproszczeniem, ale nie wpływa to w sposób istotny na wyżej podane fakty.
Jan Turek
