Ostatnia sesja w 2013 r. rozpoczęta została miłym akcentem – burmistrz Jan Łaksa podziękował uroczyście za wieloletnią pracę społeczną, a szczególnie za prowadzenie orkiestry dętej, emerytowanemu nauczycielowi muzyki i kapelmistrzowi Tadeuszowi Mące. Następnie radni omówili i przyjęli zmiany w WPF oraz budżet na rok 2014 i przyjęli kilka innych uchwał. Trudno będzie opisać wszystkie zagadnienia poruszone w czasie tej ważnej sesji, ale postaramy się skupić na najważniejszych.
Podziękowanie dla muzyka
Wielu mieszkańców Wolbromia i okolic, zwłaszcza tych z muzycznym zacięciem, doskonale zna długoletniego nauczyciela muzyki, społecznika z pasją prowadzącego społecznie strażackie orkiestry dęte w Wolbromiu, a później w Sulisławicach – Tadeusza Mąkę. Jego zaangażowanie i miłość do muzyki porwały wielu jego uczniów, a mieszkańcy całej gminy Wolbrom poznali jego talent kapelmistrzowski, który zespół muzyków zaangażował do tego stopnia, że gdy nastała konieczność rozstania, nie chcieli zmarnować dotychczasowej pracy i z powodzeniem zabiegali o przyłączenie do drugiej orkiestry, działającej na terenie gminy przy OSP w Zarzeczu. To szczególne zaangażowanie kapelmistrza Mąki docenił burmistrz Jan Łaksa, który postanowił specjalnie podziękować odpoczywającemu już na emeryturze muzykowi. Tadeusz Mąka, który przyjął zaproszenie na sesję Rady Miejskiej został uhonorowany specjalną statuetką, a także otrzymał od burmistrza prezent – piękną książkę o podróżach, która może być miłym urozmaiceniem emerytury, przenosząc czytelnika w najpiękniejsze zakątki świata.
WPF
Po tej krótkiej uroczystości rozpoczęły się obrady, których zasadniczym tematem było przyjęcie budżetu na nadchodzący rok 2014. Wcześniej jednak omówiono nierozłącznie powiązaną z finansami samorządu Wieloletnią Prognozę Finansową.
Wprowadzający temat przyszłych finansów Gminy skarbnik Jan Turek podkreślił, że kończący się rok był dla gminy Wolbrom udany i nie było większych problemów z zachowaniem wymaganych wskaźników, z czym boryka się bardzo wiele zadłużonych gmin. Odpowiadając na pytania radnych, przedstawiciele władz gminy informowali o zaplanowanych na przyszłość największych przedsięwzięciach: choć nadal nie jest jeszcze znany los naszego wniosku o dofinansowanie termomodernizacji budynków użyteczności publicznej , władze liczą, że dzięki udzielanych na bardzo korzystnych warunkach środkom z funduszu norweskiego na przestrzeni najbliższych lat uda się zmniejszyć koszty utrzymania (ogrzewania) budynku urzędu, MOPS i kilku jeszcze niezmodernizowanych szkół. Wolbrom ubiega się o maksymalne możliwe dofinansowanie, czyli o ponad 12 mln zł. Na przyszły rok planowane jest także – przy udziale środków z PROW- zagospodarowanie części terenu wokół wolbromskiego zalewu oraz modernizacja stawów w Domaniewicach, a także rozbudowa bazy sportowej przez budowę kortów tenisowych i kontynuacja prac przy świetlicy w Zarzeczu. Planowane jest też przystąpienie do działań, związanych z kanalizacją Łobzowa. Kontynuowane będą prace przy modernizacji targowiska (współfinansowane z PROW), usuwanie azbestu (współfinansowanie z funduszy szwajcarskich), budowa remizy OSP i świetlicy w Chełmie, a także opracowanie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz prace nad nowym planem zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Wolbrom. Jest również szansa na to, że pod koniec pierwszego kwartału uzyskamy pozwolenie na budowę projektowanego właśnie pierwszego odcinka obwodnicy Wolbromia na odcinku od drogi na Miechów do Brzozówki.
Opracowanie WPF na lata 2014-17 nie było łatwe, ponieważ bardzo istotne zamierzenia zależne są od rozstrzygnięć konkursowych – m.in. w trakcie analizy są nasze wnioski na bardzo znaczne kwoty (zakres finansowy tych inwestycji jest bardzo różnorodny – od kilkuset tysięcy złotych do ponad 12 mln zł). Na tym etapie trudno wiec zaplanować montaż finansowy i jego rozłożenie w czasie, stąd też działania Skarbnika, który starał się na koniec 2013 r. dopasować odpowiednie wskaźniki ekonomiczne w taki sposób, aby w przypadku otrzymania dofinansowania zapewnić możliwość realizacji planowanych projektów.
Jak objaśniał Skarbnik w naszej gospodarce występuje duża niepewność co do fundamentalnych wskaźników, takich jak PKB, deficyt budżetu państwa, a co za tym idzie – transfery finansowe do gmin. Również praktyka dokładania zadań bez ich finansowania nie ułatwia procesu planistycznego przez jednostki samorządowe. Wzrost dochodów bieżących gminy na kolejne lata przewidziano na poziomie ok. 3% rocznie. Dochody majątkowe w roku 2015 utrzymano na podobnym poziomie, co w roku 2014 będzie możliwe dzięki zwrotowi środków z Unii Europejskiej z tych projektów, które zostaną ukończone w roku 2014. Pomimo spadku dochodów ze sprzedaży majątku, dochody majątkowe gminy powinny zostać zrealizowane w wysokości w jakiej zaplanowano. Wzrost dochodów z PIT założono na poziomie ok. 4% rocznie. Wprowadzenie dodatkowych odpisów z podatku na Kościół wydaje się być sprawą przesądzoną, co będzie dodatkowym obciążeniem dla samorządów. Nie wiadomo też czy nie zostaną podniesione kwoty progów podatkowych, które nie były waloryzowane już od dłuższego czasu. W roku 2015 raczej nie należy się spodziewać wzrostu podatków z uwagi na to, że w roku 2014 będą wybory do władz lokalnych i, jak uczy doświadczenie, w tym okresie samorządowcy nie są skłonni do ich podwyższania, a raczej odwrotnie.
Po krótkiej wymianie poglądów na przyszłość i wyjaśnieniu interesujących radnych kwestii przyjęto uchwałę w sprawie WPF 17 głosami, przy 2 wstrzymujących się.
Budżet na rok 2014
Podobnie jak w roku ubiegłym do głównych celów projektu budżetu na rok 2014 należy zaliczyć realizację zadań nałożonych na gminę, kontynuację przedsięwzięć wcześniej rozpoczętych i dalszy rozwój gminy. Jak podkreślił skarbnik Jan Turek przy opracowaniu projektu budżetu wzięto pod uwagę podstawowe wskaźniki makroekonomiczne (wzrost PKB, inflacja, stopa bezrobocia, stopy procentowe) podane przez Ministerstwo Finansów. Projekt budżetu uwzględnia również ograniczenia, które określone są w ustawie o finansach publicznych. Obecnie zakłada się, że w roku przyszłym nie będą zaciągane kredyty czy pożyczki, chyba, że będzie to konieczne w przypadku przystąpienia do realizacji programów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, o które gmina złożyła wnioski na uzyskanie wkładu własnego bądź na ich prefinansowanie.
Do ważniejszych planowanych źródeł dochodów należy zaliczyć:
– subwencję w kwocie 17.711.139 zł, określoną przez Ministra Finansów,
– udział w podatku dochodowym od osób fizycznych – 14.389.052 zł, zgodnie z pismem Ministra Finansów,
– udział w podatku dochodowym od osób prawnych w wysokości 1.000.000 zł, co odpowiada wykonaniu za rok 2013,
– podatek od nieruchomości – 8.200.000 zł, obliczony na podstawie stawek uchwalonych przez radę gminy,
– podatek rolny 1.000.000 zł, obliczony przy założeniu ceny żyta według komunikatu GUS,
– podatek od środków transportowych – 1.300.000 zł (na poziomie wykonania roku 2013, przy tych samych stawkach podatkowych),
– opłata targowa 700.000 zł (na dotychczasowym poziomie, przy niezmienionych stawkach opłat),
– podatek od czynności cywilnoprawnych – 400.000 zł (na poziomie wykonania roku 2013).
Kolejnym ważnym źródłem dochodów są dotacje. Ich ogólna wartość wynosi 7.885.472 zł. Większość z nich dotyczy zadań zleconych – 5.679.647 zł, w tym na pomoc społeczną aż 5.544.435 zł. Zgodnie z nowymi przepisami gmina otrzyma 886.788 zł dotacji dla przedszkoli oraz 780.915 zł, jako dofinansowanie do zadań własnych realizowanych przez Ośrodek Pomocy Społecznej. Dotacja 335.045 zł ze środków Unii Europejskiej dotyczy projektu usuwania azbestu. Planowane dochody majątkowe, w tym ze sprzedaży mienia w wysokości 2.318.000 zł, są bardzo realne, z uwagi na sprzedaż gruntów w Strefie Ekonomicznej, którymi są zainteresowani przyszli inwestorzy. Rada Miejska w Wolbromiu podjęła już uchwałę o sprzedaży gruntu w Strefie z ceną wywoławczą ponad 1,9 mln zł netto. Ponadto przewiduje się sprzedaż działek budowlanych za ok. 308.000 zł oraz lokali mieszkalnych.
Zaplanowane wpływy z tytułu opłat za śmieci w kwocie 1.800.000 zł zostały obliczone przy zastosowaniu dotychczasowych stawek. Ponieważ istnieje szansa na ich obniżenie (część wydatków poniesiona w roku 2013 miała charakter jednorazowy) – pozycja ta może ulec zmianie.
Pozytywną tendencją jest poprawa układu i struktury wydatków. Nadal największą pozycję stanowią wydatki na oświatę i edukację – aż 23,8 mln zł, co stanowi 41,3% wszystkich wydatków. W roku 2013 stanowiło to na etapie projektu budżetu 42,7%. Na pomoc społeczną przewidziano 11.436.000 zł, tj. 19,9% (spadek o 0,9%); na administrację 5.923.000 zł, tj. 10,3% (spadek o 0,1%). Łącznie te pozycje dają 41,1 mln zł i stanowią 71,5%, czyli o 2,4% mniej niż rok temu. Jest to tendencja korzystna i należy ją utrzymać. Do ważniejszych pozycji po stronie wydatków należy poza tym:
– handel – suma 1.261.786 zł to środki na dokończenie modernizacji targowiska,
– transport i łączność – 3.700.000 zł, z czego 3.200.000 zł dotyczy dróg wojewódzkich (obwodnica oraz budowa chodników przy drodze Olkusz – Wolbrom),
– bezpieczeństwo publiczne – 1.434.000 zł, z czego najwięcej na OSP – 1.000.000 zł, w tym
na inwestycję 680.000 zł.
W dziale 758 – Różne rozliczenia – przewidziano kwotę 1,5 mln zł jako rezerwę celową z przeznaczeniem na wydatki inwestycyjne współfinansowane przy udziale środków UE. Gmina złożyła wiele wniosków na realizację takich projektów i obecnie nie da się określić, które z nich zostaną przyjęte do realizacji. Po rozstrzygnięciu losu tych wniosków niewątpliwie nastąpi korekta budżetu, jak również korekta WPF, bowiem niektóre przedsięwzięcia będą realizowane na przestrzeni kilku lat.
Dotacje dla Instytucji Kultury wzrosły o wskaźnik inflacji.
Do ważniejszych wydatków inwestycyjnych należą:
– modernizacja targowiska 1.261.786 zł,
– drogi wojewódzkie (obwodnica i budowa chodników) 3.200.000 zł,
– OSP 680.000 zł (w tym budowa świetlicy w remizie OSP Chełm 553.255 zł),
– rezerwa celowa 1.500.000 zł z przeznaczeniem na programy współfinansowane z udziałem środków UE,
– gospodarka ściekowa i ochrona wód – 650.000 zł, w tym projekt modernizacji oczyszczalni 461.865 zł.
Projekt budżetu przewiduje uzyskanie nadwyżki budżetowej w wysokości 1.167.120 zł, która w całości zostanie przeznaczona na spłatę kredytów i pożyczek.
Rada zwyczajowo udzieliła upoważnienia Burmistrzowi Miasta i Gminy Wolbrom do zaciągania kredytów i pożyczek na pokrycie występującego w trakcie roku deficytu budżetowego do maksymalnej wysokości 2.500.000,00 zł oraz dokonywania wszelkich zmian w planie wydatków z wyłączeniem przeniesień wydatków między działami.
Przedłożony projekt budżetu spełnia wszelkie wymogi ustawy o finansach publicznych i zapewnia realizację zadań przypisanych gminie. Uzyskał też pozytywną – bez żadnych zastrzeżeń – opinię Regionalnej Izby Obrachunkowej.
Debata budżetowa
Omawiając główne założenia budżetowe i plany na rok 2014 burmistrz Jan Łaksa cieszył się z pozytywnych efektów długofalowej polityki finansowej, dzięki której nasza Gmina ma niezwykle niski jak na dzisiejsze czasy wskaźnik zadłużenia, który wynosi tylko 1,99%, co pozwala bardzo elastycznie i optymistycznie patrzeć w przyszłość. – Nowa perspektywa unijna nie będzie dla nas zamknięta, jak dla znacznej liczby poważnie zadłużonych samorządów – podkreślał Jan Łaksa, któremu wtórował skarbnik Jan Turek, zaznaczając, że nie jest sztuką sięganie po wszystkie dostępne środki, ale korzystanie z tych, które przyniosą pożytek, rozwój i będą pracowały na korzyść mieszkańców. Jan Turek, choć uznał przygotowany przez siebie budżet za dobry, prosił radnych o merytoryczną dyskusję z lekką tylko nutką demagogii (raczej nieuniknionej przed wyborami).
Najchętniej i najczęściej kuszącymi radnych środkami były te przeznaczone na administrację, Kilku radnych przedłożyło propozycje zmiany ich przeznaczenia. Argumentując prawidłowość wyliczeń kosztów administracyjnych skarbnik przypomniał o regularnym nakładaniu na Gminę coraz to nowych zadań, które urząd musi realizować bez dodatkowych środków. Za pomocą niedawnej publikacji z Dziennika Polskiego udowadniał też, że wolbromski urząd jest jednym z tańszych. W przygotowanym przez dziennikarzy gazety rankingu, w którym oceniono ile kosztuje utrzymanie administracji w wybranych gminach Małopolski Urząd Miasta i Gminy w Wolbromiu znalazł się na trzeciej pozycji, jako jeden z najtańszych – byłby zapewne na miejscu pierwszym, gdyby nie fakt dobrowolnego (dla ułatwienia życia mieszkańcom) przejęcia obowiązku utrzymania wydziału geodezji (jest to właściwość powiatu), co podnosi koszty administracyjne. Dla porównania, wg danych gazety, po zsumowaniu wszystkich kosztów administracyjnych, statystyczny mieszkaniec gminy Wolbrom „wydaje” rocznie na utrzymanie urzędu 251,95 zł, a np. mieszkaniec Bolesławia – 445.31 zł. Być może sprawy urzędowe nie są przez obywateli lubiane, niemniej jednak istnieją , ktoś musi je załatwiać i myli się ten, kto twierdzi, że jest to łatwa praca. Burmistrz Jan Łaksa, jako pracodawca ubolewał, że urzędnicy nie są wynagradzani, tak jakby tego oczekiwali i od dwóch lat nie dostali żadnych podwyżek, ani nagród.
Pierwszy wniosek o zmniejszenie nakładów na administrację zgłosił radny Marek Gil, który postulował przeniesienie 100 tys. zł na zakup przez biblioteki podręczników dla wszystkich uczniów klas III gimnazjów – miałoby to wspomóc finansowo rodziny, a przez to być zachętą do posiadania większej liczby dzieci. Pomysł nie spodobał się części radnych, którzy byli przeciwni wspieraniu biednych i bogatych w jednej formie, kwestionowano też zasadność takiego zakupu wobec zmieniających się często programów nauczania i podręczników. Sceptycznie do pomysłu podszedł nawet praktyk – wieloletni nauczyciel i dyrektor szkoły Marian Ligienza, który przypominał, że takie rozwiązania nie sprawdziły się w przeszłości, bo uczniowie nie szanowali pożyczonych książek, więc dla następnych roczników niewiele zostawało w dobrym stanie. Obecnie z pomocy społecznej w zakresie w zakupu podręczników korzystają rodziny najuboższe. Projekt Marka Gila przepadł w późniejszym głosowaniu.
Z kolei radny Kazimierz Pacia zaproponował przeniesienie pół miliona zł na dwa inne zadania: 40 tys. dla Stowarzyszenia KGW Kłos (panie nie wystąpiły zgodnie z procedurą o dotację w drodze konkursu jak inne organizacje pożytku publicznego, więc nie ma podstaw do udzielenia im wsparcia). Wiceburmistrz Katarzyna Posełek podpowiedziała, że istnieje jeszcze możliwość sięgnięcia przez gospodynie po środki dysponowane przez LGD; kwotę zaś 450 tys. radny Pacia postulował przeznaczyć na drogi gminne. Argumenty radnego nie przekonały kolegów i również ten wniosek przepadł w głosowaniu.
W toku dyskusji radni pytali o zabezpieczenie środków na planowane inwestycje z udziałem dotacji z różnych źródeł, np. środków unijnych – burmistrz poinformował, że choć na obecną chwilę nie można zapisać w budżecie konkretnych środków na wkład własny na poszczególne zadania, bo nie są jeszcze znane losy już złożonych i planowanych wniosków, to w projekcie budżetu założono rezerwę na ten cel w wys. 1,5 mln zł, a gdyby to nie wystarczyło Gmina ma możliwość zaciągnięcia kredytu. Pierwotny projekt budżetu zwykle korygowany jest wielokrotnie w ciągu roku, elastycznie reagując na aktualne potrzeby, a Gmina ma dobrą sytuację wyjściową do sięgania po kredyty.
Radny Stanisław Kołodziej, interesując się wydatkami na oświatę, zapytał burmistrza o plany przejęcia od Powiatu Zespołu Szkół przy ul Skalskiej w Wolbromiu – burmistrz potwierdził, że zwrócił się do Starosty z taką propozycją, uznając, że w trosce o jedyną w naszej gminie szkołę średnią takie kroki dają lepszą gwarancję utrzymania dobrego poziomu nauczania i warunków bytowych placówki. –Chciałbym, aby nasza młodzież miała w przyszłości możliwość wyboru czy chce się kształcić na miejscu, czy korzystać z innych szkół. Uważam, że dotychczas Powiat nie dokładał wszystkich starań, aby stworzyć naszej młodzieży najlepsze warunki. Jeżeli będzie wola i Starostwo podejmie rozmowy, to zmiana organu prowadzącego może wyjść na dobre szkole i mieszkańcom naszej gminy – argumentował burmistrz. Radna Ewa Kazimierska zapytała czy są plany likwidacji kolejnych szkół w gminie Wolbrom, co burmistrz skwitował stwierdzeniem, że nie planuje takich kroków, ale radni – jeżeli widzą taką potrzebę – mogą wyjść z taką inicjatywą we własnym zakresie.
Radni pytali burmistrza o plany na nowy rok – o części z nich wspomniano już przy omawianiu WPF, o pozostałych będziemy jeszcze pisać.
Po przegłosowaniu odrzuconych w efekcie poprawek zgłoszonych przez radnych w trakcie debaty, przyjęto budżet na rok 2014, który poparło 14 radnych, przy jednym głosie przeciwnym i 4 wstrzymujących się. Dwóch radnych było nieobecnych na sesji.
Pozostałe uchwały
W kolejnych punktach obrad radni przyjęli ostatnie poprawki do budżetu na rok 2013, udzielili dyrektorowi MOPS upoważnienia do wypłacania nowego dodatku energetycznego oraz rozpatrzyli inicjatywę uchwałodawczą grupy radnych proponujących obniżkę stawek za wywóz odpadów komunalnych.
W trakcie dyskusji nad tym ostatnim projektem okazało się, że kolejny raz obliczenia kosztów gospodarki odpadami komunalnymi pomysłodawcy obniżki – radnego Kazimierza Paci nie zgadzają się z wyliczeniami fatycznych kosztów poniesionych przez Gminę. Z pierwotnego projektu podpisanego przez grupę 7 radnych wynikało, że Wolbrom stać na obniżkę stawek odpowiednio do 5 zł za odpady segregowane w gospodarstwach do 5 osób, 3 zł – powyżej 5 osób oraz 7 zł za śmieci niesegregowane. Już na sesji radny Pacia zgłosił autopoprawkę, aby tę stawkę ustalić jednak na poziomie 9 zł. Skarbnik Jan Turek udowadniał, że wyliczenia Kazimierza Paci są błędne, w tym roku nie ma żadnej nadwyżki , a do pokrycia kosztów obsługi systemu w 2013 r. brakuje w kasie jeszcze 60 tys. Potwierdzając, że w roku 2014 pewne koszty już się nie powtórzą skarbnik potwierdził, że jest szansa na obniżenie stawek, ale sugerował wstrzymanie się z obniżką do czasu zakończenia trwających aktualnie prac legislacyjnych, mających na celu poprawę przepisów. Gdyby udało się przeforsować w Sejmie np. zniesienie obowiązku składania nowych deklaracji z nową stawką, Gmina uniknęłaby znacznych kosztów z tym związanych.
Negatywnie zaopiniowany przez burmistrza i Komisję ds. Budżetu i Praworządności projekt uchwały został po gorącej dyskusji przez radnych odrzucony w głosowaniu 11 głosami , przy 5 popierających; 2 radnych wstrzymało się od głosu. Do sprawy obniżki cen śmieci prawdopodobnie RM wróci w najbliższych miesiącach.
Na zakończenie obrad radni wyrazili zgodę na umorzenie MZGKiM przez WZWiK odsetek za nieterminowe wpłaty za wodę i ścieki.
Zainteresowanym przypominamy, że przyjęty projekt budżetu na rok 2014 wraz ze wszystkimi załącznikami będzie opublikowany w BIP.
Ewa Barczyk