Wolbrom – Miejsko-gminny serwis informacyjny: O Wolbromiu

Główna treść

O Wolbromiu

Miasto i Gmina Wolbrom położone są na jednym z najbardziej atrakcyjnych w Polsce rejonów turystycznych – Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej, zwanej potocznie Jurą, w najwęższym odcinku Bramy Wolbromskiej. Jest to obniżenie o przebiegu wschód – zachód rozgraniczające Wyżynę Olkuską i Wyżynę Częstochowską. Wolbrom jest położony na cyplu wapiennym na wysokości 375 – 380 m n.p.m. Z uwagi na wyżynne położenie gminy występujący na tym obszarze klimat różni się od występującego na terenach sąsiednich. Charakteryzuje się krótszym okresem wegetacyjnym roślin w lecie i dłuższym okresem zalegania pokrywy śnieżnej w zimie.

Mimo, iż gmina Wolbrom znajduje się w strefie wpływów Śląska, odznacza się bardzo niskim poziomem zanieczyszczeń, zarówno atmosferycznych, jak i wodnych czy glebowych. Gmina stanowi źródliskowy obszar rzeki Biała Przemsza, która po połączeniu z Czarną Przemszą uchodzi do Wisły pod Oświęcimiem. Biała Przemsza bierze swój początek z torfowiska w Wolbromiu. Górny odcinek tej rzeki nosi nazwę Pokrzywianki. Z tych samych torfowisk bierze swój początek płynąca na wschód rzeka Szreniawa, która wpada do Wisły w pobliżu Koszyc. Białą Przemszę zasila również Centara, wypływająca spod Łobzowa i łącząca się z Zalewem Wolbromskim. Innym dopływem Białej Przemszy jest Sączenica (zwana także Tarnówką), której źródła znajdują się w Domaniewicach u wylotu Doliny Wodącej. Północno-wschodnia część gminy znajduje się w zlewni rzeki Pilicy, której dopływami są: Udorka i Jeżówka.

Gmina zajmuje powierzchnię 151 km2 (w tym miasto 9,7 km2) i obejmuje swoim zasięgiem miasto Wolbrom oraz 26 wsi: Bożą Wolę, Budzyń, Brzozówkę, Chełm, Chrząstowice, Domaniewice, Dłużec, Gołaczewy, Jeżówkę, Kaliś, Kąpiele Wielkie, Kąpiołki, Lgotę Wielką, Lgotę Wolbromską, Łobzów, Miechówkę, Podlesice II, Porębę Dzierżną, Porębę Górną, Strzegową, Sulisławice, Wierzchowisko, Zabagnie, Zarzecze, Załęże i Zasępiec.

Miasto i Gmina są lokalnym ośrodkiem rolniczym, handlowym i przemysłowym. Swoimi wpływami obejmują także sąsiednie gminy. Przez miasto biegnie zelektryfikowana linia kolejowa z trzema przystankami na terenie gminy a także Linia Hutniczo – Szerokotorowa, łącząca aglomerację śląską z Hrubieszowem. Biegnąca ze wschodu na zachód linia kolejowa dzieli miasto na dwie części: północną i południową. Po stronie północnej znajduje się rdzenna część miasta z rynkiem, kościołem i strażnicą OSP. W części tej powstały nowe osiedla mieszkaniowe i osiedle domków jednorodzinnych Wąwóz- Kapkazy. Po drugiej stronie linii kolejowej, zbudowanej jeszcze za czasów carskich, rozciąga się południowa część miasta, w której znajdują się zakłady branży gumowej, zespół basenów kąpielowych, Centrum Kultury, Promocji i Informacji, Miejsko – Gminne Centrum Medyczne WOL-MED, osiedla mieszkaniowe i domy prywatne.

Na terenie gminy działa prężnie wiele stowarzyszeń i związków, m.in. Polskie Stowarzyszenie Diabetyków, Polskie Stowarzyszenie na rzecz osób z Upośledzeniem Umysłowym, Wolbromskie Stowarzyszenie Społeczno – Kulturalne, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Caritas, koła gospodyń wiejskich, zespoły charytatywne przy parafiach, hodowcy gołębi, koło PCK, łowieckie, pszczelarskie i inne.

Na terenie miasta i gminy ukazują się  lokalne gazety: dwutygodnik Wieści Wolbromskie oraz gazeta samorządowa „Kurier Wolbromski”. Gmina posiada szereg atutów, które sprzyjają rozwojowi wypoczynku i turystyki. Do najistotniejszych z nich należą: wysokiej rangi zasoby i walory środowiska przyrodniczego, kulturowego i krajobrazu, co sprawia, iż część gminy włączona jest w Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych. Przez gminę przechodzą najatrakcyjniejsze szlaki turystyczne Jury – Szlak Orlich Gniazd i Szlak Warowni Jurajskich.

Osoby przybywające do gminy często chwalą smak wolbromskiego pieczywa, turystów zachwyca  także urok pejzażu i autentyczny, bogaty folklor. Organizowane od XV wieku czwartkowe targi wciąż przyciągają tłumy. O ich popularności może świadczyć fakt, że od kilku lat trwają one już od środowego popołudnia.

Honorowi obywatele miasta

Prof. Felix Mitelman –  urodzony 26 sierpnia w 1940 roku w Wolbromiu, światowej sławy naukowiec, zajmujący się badaniem genetycznych przyczyn powstawania nowotworów u ludzi.  Uzyskał tytuł naukowy profesora University Hospital na wydziale Genetyki Klinicznej w Lund. Sławę przyniosły mu pionierskie prace z dziedziny cytogenetyki onkologicznej. Jest autorem ponad 700 publikacji naukowych. Jest członkiem Szwedzkiej Akademii Nauk, Amerykańskiej Akademii Nauk oraz Europejskiego Stowarzyszenia Cytogenetyków, Swedish Cancer Society, Swedish Children’s Cancer Foundation i Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem przy WHO. W 2008 roku został odznaczony nagrodą Nordic Fernström.

Bolesław Michał Nieczuja – Ostrowski ps. Tysiąc, Bolko, Grzmot, Michałowicz, Burza (ur. 29 września 1907 w Haliczu, zm. 13 lipca 2008 w Elblągu) – polski dowódca wojskowy, generał brygady Wojska Polskiego. Od 1931 roku był oficerem zawodowym Wojska Polskiego. Po wybuchu drugiej wojny światowej został dowódcą kompanii 115. pułku piechoty. Został wówczas odznaczony Krzyżem Walecznych. Po ucieczce z niemieckiej niewoli rozpoczął swoją działalność konspiracyjną. Początkowo we Lwowie, w Związku Walki Zbrojnej, gdzie organizował „Polską Organizację Lwów”. Prześladowany przez NKWD uciekł do Krakowa, gdzie pełnił funkcję szefa uzbrojenia, a następnie od roku 1942 organizatora i szefa konspiracyjnej produkcji broni Okręgu ZWZ Kraków. Od sierpnia 1943 r. zaczął pełnić obowiązki inspektora Inspektoratu Rejonowego Armii Krajowej Miechów o kryptonimie „Maria”. W lipcu 1944 r. został mianowany dowódcą 106. Dywizji Piechoty AK. Po rozwiązaniu Armii Krajowej Generał Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski zamieszkał w Elblągu. Aresztowany w 1949 r. i dwukrotnie skazany na śmierć na podstawie fałszywych oskarżeń. Po apelacjach zmieniono wyrok na dożywocie. W więzieniach Krakowie, Sztumie i Wronkach spędził łącznie siedem lat. Więzienie opuścił w październiku 1956 roku. Opracował obszerną monografię opisującą dzieje Inspektoratu AK Maria, zatytułowaną: Rzeczpospolita Partyzancka. Inspektorat AK „Maria” w walce.
Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Drugiej Obrony Lwowa, medalem Papieża Jana Pawła II „Pro Ecclesia et Pontifice.
Posiadał Honorowe Obywatelstwo miast Elbląga, Krakowa, Miechowa i Wolbromia.
Generał Bolesław Nieczuja-Ostrowski został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Agrikola.

Konstanty Andrzej Kulka – światowej sławy skrzypek, urodził się 5 marca 1947 w Gdańsku. Jego rodzina wywodzi się z Wolbromia. Uroczystość nadania tytułu odbyła się w kościele pw. św. Katarzyny w Wolbromiu w 2002 roku.
Konstanty Andrzej Kulka jest zaliczany do grona najwybitniejszych skrzypków swojego pokolenia. Jako solista był gościem wielu renomowanych orkiestr (m.in. BERLINER PHILHARMONIKER, CHICAGO SYMPHONY ORCHESTRA, LONDON SYMPHONY ORCHESTRA, ENGLISH CHAMBER ORCHESTRA, LENINGRADZKEJ FILHARMONII), uczestniczył w prestiżowych festiwalach muzycznych, m.in. w Lucernie, Bordeaux, Berlinie, Pradze, Barcelonie. Jest laureatem nagród m.in. Ministra Kultury i Sztuki i Ministra Spraw Zagranicznych.20 czerwca 1994 uzyskał tytuł naukowy profesora.
5 listopada 2001 został odznaczony przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Gen. Broni Stanisław Targosz – urodził się w dn. 23 lipca 1948 r. w Jaroszowie – Strzegomiu. Dzieciństwo i młodość spędził w Wolbromiu, gdzie zdobywał wykształcenie w szkole powszechnej, a następnie Liceum Ogólnokształcącym.
Gen Targosz jest jednym z najlepszych, współczesnych, polskich pilotów wojskowych. Odznaczony został między innymi: Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym i Srebrnym Krzyżami Zasługi. Posiada tytuł honorowy i odznakę Zasłużony Pilot Wojskowy. W 2005 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej powierzył generałowi Targoszowi misję dowodzenia polskimi Siłami Powietrznymi, mianując Go jednocześnie na stopień generała broni. W 2006 roku otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Wolbrom. Jest też honorowym obywatelem miasta Strzegomia.

Akira Miyata – ur. 28 sierpnia 1934 w Gifu, Japonia, zmarł 4 marca 2016 roku. Ukończył studia wyższe na Uniwersytecie Nagoya (Wydział Inżynierii Mechanicznej) w marcu 1957. Następnie podjął pracę w firmie Sumitomo Electric Industries, Ltd., której udziałowcem jest Tokai Rubber Industries, Ltd. W 1984 r. objął stanowisko Członka Zarządu (Director) Sumitomo Electric Industries, Ltd., a w 1985 r. stanowisko Członka Zarządu (Director) Tokai Rubber Industries, Ltd. W 1988 r. pan Miyata został Dyrektorem Zarządzającym (Managing Director) Sumitomo Electric Industries, Ltd., by w 1991r. Awansować na stanowisko Starszego Dyrektora Zarządzającego (Senior Managing Director) Sumitomo Electric Industries, Ltd., a następnie objąć w 1994 r. stanowisko Wiceprezesa Zarządu (Executive Vice President) Tokai Rubber Industries, Ltd. i wreszcie w 1995 r. – stanowisko Prezesa Zarządu (President) Tokai Rubber Industries, Ltd. W roku 2000 pan Akira Miyata został Przewodniczącym Zarządu (Chairman of the Board) Tokai Rubber Industries, Ltd, a od roku 2005 był Doradcą Tokai Rubber Industries, Ltd.
Podczas piastowania przez niego funkcji Prezesa, a potem Przewodniczącego Zarządu, Grupa TRI prężnie rozwijała się w skali światowej, otwarte zostały wtedy fabryki, nie tylko w Polsce, ale także w Tajlandii, Korei, Indonezji, Indiach, Chinach i USA.

Zasłużeni w rozwoju miasta i gminy

Stanisław Biela – dyrektor wolbromskiego Stomilu w latach 1959 – 1971, z jego inicjatywy powstało wiele ważnych dla miasta obiektów, m.in. basen i Dom Kultury czy osiedla mieszkaniowe.

Maria Mrozowska (1874 – 1953) – założycielka pierwszej biblioteki w Wolbromiu oraz drużyny harcerskiej, oddana dzieciom i młodzieży wychowawczyni i nauczycielka, wielka patriotka.